Sự phổ dụng của kích thích điện

Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu được chương 3 ( gồm 6 bài, link đọc full ở bên dưới ) của chuỗi các bài viết xoay quanh kiến thức về Vật lý trị liệu, cũng như các loại thiết bị liên quan đến điện trị liệu được dùng phổ biến hiện nay. Tiếp theo chúng ta sẽ tiếp tục với chương 4 đó là Kích thích điện (Tác dụng, ứng dụng, các dòng kích thích đặc biệt…). Chương 4 gồm 10 bài đó là:

Ở trong bài này chúng ta sẽ đi tìm hiểu Bài 23: Sự phổ dụng của kích thích điện (Lưu ý bài viết dài và có nhiều kiến thức chuyên sâu, mọi người chú ý đọc hết để hiểu rõ tránh việc hiểu sai hoặc không hiểu làm ảnh hưởng tới bài tiếp theo)

Bài 23: Sự phổ dụng của kích thích điện

Như đã nhận xét từ đầu chương, mặc dù kích thích điện đã được ứng dụng trong lâm sàng từ hàng ngàn năm trước. Nhưng các quan niệm và thực hành hiện đại chỉ xuất hiện sau khi Melzack và Wall đưa ra lý thuyết kiểm soát cổng về cơ chế đau năm 1965. Điều đó dẫn tới một số cách tiếp cận khác nhau đối với kích thích điện. Nhất là với một số dòng kinh điển như dòng faradic, dòng Bernard hoặc dòng siêu kích thích 2 – 5. Là các dòng đã được ứng dụng trước thời điểm 1965.

Trong khi các nước Tây Âu vẫn dùng tương đối nhiều các dòng kinh điển (tài liệu hướng dẫn lâm sàng của hãng Enraf-Nonius năm 1991 nói khá nhiều về dòng Bernard và dòng siêu kích thích, thậm chí với một số chỉ định không thật chuẩn). Thì các quốc gia nói tiếng Anh như Mỹ, Ca-na-đa, Anh hoặc Úc hầu như chỉ dùng các dòng hiện đại, ngoại trừ dòng trung tần.

Để thỏa mãn nhu cầu đa dạng đó, trong các thiết bị tổ hợp, các nhà sản xuất vẫn trang bị đầy đủ các loại dòng kích thích truyền thống và hiện đại. Mặc dù một số dòng hầu như không còn được sử dụng (như dòng Bernard hoặc dòng 2 – 5). Với hiểu biết đầy đủ về cơ chế tác dụng và qui trình thực hành. Một nhà trị liệu có thể sử dụng hợp lý các loại dòng khác nhau trong lâm sàng, mang lại lợi ích tốt nhất cho bệnh nhân.

Sự phổ dụng của kích thích điện trong điều trị lâm sàng

TỔNG KẾT – Sự phổ dụng của kích thích điện

Khi có dòng điện với cường độ, tần số và dạng xung thích hợp tác động. Cơ và thần kinh sẽ bị khử cực màng tế bào và do đó bị kích thích.
Chức năng thần kinh và sự co cơ không khác biệt giữa hai cơ chế kích thích (tự nhiên và nhân tạo).
Cơ và thần kinh đáp ứng theo qui luật tất – hoặc – không.
Sự co cơ thay đổi phù hợp với sự thay đổi của dòng điện. Khi tần số kích thích điện tăng, trương lực cơ tăng do co nhiều lần. Khi cường độ dòng tăng, vùng kích thích và số lượng các đơn vị vận động kích thích sẽ tăng theo. Khi độ rộng xung tăng, các đơn vị vận động kích thích cũng tăng.
Co cơ nhờ kích thích điện được dùng trong lâm sàng để tái rèn luyện cơ, tăng khả năng bơm máu, ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình loạn dưỡng, làm mạnh cơ và tăng tầm vận động khớp.
Kích thích điện mức cảm giác có thể làm chậm quá trình sưng nề sau chấn thương.
Dòng một pha không đổi có một số tác dụng lâm sàng. Đó là tác dụng phân cực (a-xít hóa hoặc kiềm hóa), tăng tuần hoàn, diệt khuẩn (điện cực âm), vận chuyển và tích tụ các đơn vị xây dựng tế bào cần thiết cho quá trình lành vết thương.
Kích thích thần kinh bằng điện qua da (TENS) được dùng để giảm đau.
Tác dụng đóng cổng đau có thể xẩy ra tại nhiều mức trong hệ thần kinh. Phụ thuộc vào dạng kích thích. Kích thích tần số cao, cường độ thấp (TENS kinh điển) đóng cổng tại mức tủy gai. Kích thích tần số thấp, cường độ cao (TENS kiểu châm cứu) giải phóng β-endorphin và các morphine nội sinh khác tại mức tủy gai và trên tủy. Kích thích tần số và cường độ rất cao (TENS mạnh) hoạt hóa các con đường ức chế đau hướng xuống. Tất cả đều dẫn tới tác dụng giảm đau.
Các dòng đặc biệt (dòng cường độ thấp, dòng Nga, dòng giao thoa,…) có tác dụng sinh học tương ứng với đặc trưng vật lý của chúng. Chúng đều được ứng dụng thành công ít nhiều trong lâm sàng.
Kết quả điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó có bài toán đặt điện cực. Nếu không đạt kết quả mong muốn, cần thay đổi cách đặt điện cực một cách thích hợp.