Hỏi đáp về bệnh viêm tắc tuyến sữa sau sinh

Viêm tắc tuyến sữa là một tình trạng phổ biến mà nhiều bà mẹ gặp phải trong giai đoạn sau sinh, đặc biệt là khi mới bắt đầu cho con bú. Dù không quá nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị tắc sữa kịp thời, tình trạng này có thể gây đau đớn và ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ cũng như việc nuôi con bằng sữa mẹ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng giải đáp những câu hỏi thường gặp về viêm tắc tuyến sữa sau sinh, từ nguyên nhân, triệu chứng cho đến cách điều trị và phòng ngừa. Hy vọng bài viết sẽ mang lại thông tin hữu ích cho các bà mẹ!

Câu hỏi: Viêm tắc tuyến sữa là gì và tại sao nó lại xảy ra sau sinh?

Trả lời:
Viêm tắc tuyến sữa (hay còn gọi là tắc tia sữa) là tình trạng các ống dẫn sữa trong vú bị tắc nghẽn, khiến sữa không thể chảy ra ngoài một cách bình thường. Khi sữa bị ứ đọng, nó có thể gây sưng, đau và đôi khi dẫn đến viêm nhiễm. Đây là vấn đề thường gặp ở các bà mẹ trong vài tuần đầu sau sinh, khi cơ thể đang điều chỉnh để sản xuất sữa phù hợp với nhu cầu của bé.

Nguyên nhân chính của viêm tắc tuyến sữa bao gồm:

• Sữa không được rút ra hết: Bé bú không đủ hoặc mẹ không vắt sữa thường xuyên.
• Áp lực lên tuyến vú: Mặc áo ngực quá chật hoặc nằm đè lên ngực khi ngủ.
• Cho con bú không đúng cách: Bé ngậm núm vú sai tư thế, dẫn đến việc sữa không được rút ra đều từ các ống dẫn.
• Căng thẳng và mệt mỏi: Stress có thể ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa.

Khi bị tắc tia sữa kéo dài mà không được xử lý, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây viêm tuyến vú, làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.

Câu hỏi: Làm sao để biết mình đang bị viêm tắc tuyến sữa?

Trả lời:
Triệu chứng của viêm tắc tuyến sữa thường dễ nhận biết, bao gồm:

• Đau nhức ở vú: Cảm giác đau tại một vùng cụ thể trên bầu ngực, thường kèm theo cảm giác căng tức.
• Cục cứng trong vú: Bạn có thể sờ thấy một hoặc nhiều cục cứng nhỏ dưới da, đó là nơi sữa bị ứ đọng.
• Sưng đỏ: Vùng bị tắc có thể đỏ lên và nóng khi chạm vào.
• Sốt nhẹ: Nếu tình trạng kéo dài hoặc chuyển sang viêm, mẹ có thể bị sốt, ớn lạnh và mệt mỏi.
• Sữa chảy chậm: Khi cho con bú hoặc vắt sữa, lượng sữa có thể ít hơn bình thường.

Nếu bạn gặp các triệu chứng trên, đặc biệt là sốt cao hoặc đau dữ dội, hãy nhanh chóng tham khảo ý kiến bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

Câu hỏi: Tình trạng này có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe không?

Trả lời:
Trong hầu hết các trường hợp, viêm tắc tuyến sữa không quá nguy hiểm nếu được phát hiện và xử lý sớm. Nó thường chỉ gây khó chịu tạm thời và có thể tự khỏi sau vài ngày với các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm tuyến vú nhiễm khuẩn hoặc áp xe vú – một biến chứng nghiêm trọng hơn, đòi hỏi can thiệp y tế như dùng kháng sinh hoặc phẫu thuật dẫn lưu mủ.

Ngoài ra, viêm tắc tuyến sữa kéo dài có thể khiến mẹ cảm thấy đau đớn khi cho con bú, dẫn đến việc giảm tần suất bú sữa mẹ, từ đó ảnh hưởng đến nguồn sữa và sức khỏe của bé. Vì vậy, việc nhận biết và xử lý sớm là rất quan trọng.

Câu hỏi: Tôi có thể tự xử lý viêm tắc tuyến sữa tại nhà không? Cách làm cụ thể là gì?

Trả lời:
Có, trong nhiều trường hợp, bạn hoàn toàn có thể tự điều trị viêm tắc tuyến sữa tại nhà bằng các phương pháp đơn giản và hiệu quả sau:

• Cho con bú thường xuyên: Hãy cho bé bú bên vú bị tắc trước, vì lực hút của bé là cách tự nhiên và hiệu quả nhất để thông tia sữa. Đảm bảo bé ngậm vú đúng cách (miệng ngậm cả quầng vú, không chỉ núm vú).
• Chườm ấm: Trước khi cho bú hoặc vắt sữa, dùng khăn ấm chườm lên vùng bị tắc khoảng 10-15 phút để làm mềm cục sữa và kích thích sữa chảy.
• Massage nhẹ nhàng: Dùng tay massage vùng bị tắc theo hướng từ ngoài vào trong (hướng về núm vú) để đẩy sữa ra ngoài. Tránh ấn quá mạnh gây đau.
• Vắt sữa: Nếu bé không bú hết, hãy dùng tay hoặc máy hút sữa để vắt hết sữa thừa, đảm bảo không còn ứ đọng.
• Chườm lạnh: Sau khi bú hoặc vắt sữa, chườm lạnh để giảm sưng và đau.
• Uống đủ nước và nghỉ ngơi: Giữ cơ thể đủ nước và tránh căng thẳng để hỗ trợ quá trình tiết sữa.

Nếu sau 24-48 giờ mà tình trạng không cải thiện, hoặc bạn bị sốt cao, hãy đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị chuyên sâu.

Hiện nay khi bị viêm tắc tuyến sữa, nhẹ thì các bạn có thể gọi dịch vụ thông tắc sữa tại nhà (cương sữa sinh lý sau sinh, viêm, tắc), nặng thì các mẹ có thể đến điều trị tại viện. Phương pháp hiện đại và tốt hiện nay là sử dụng máy siêu âm đa tần điều trị tắc tia sữa. Nếu ở các spa và trung tâm thì hay sử dụng máy có công suất lớn như máy siêu âm đa tần của Anh Quốc BTL, còn nếu các mẹ mua máy với mục đích dự phòng và điều trị các tình trạng nhẹ thì có thể dùng máy siêu âm cầm tay.

Máy siêu âm điều trị tắc sữa thì có nhiều mức giá. Khi mua cần xem xét nhu cầu cũng như điều kiện kinh tế để chọn loại cho phù hợp. Máy mii thích hợp dùng thông tia tại nhà, cá nhân. Còn các spa lớn, bệnh viện, trung tâm thì nên chọn máy cao cấp để làm tối ưu hơn.

Câu hỏi: Tôi có cần uống thuốc gì để chữa viêm tắc tuyến sữa không?

Trả lời:
Trong hầu hết các trường hợp viêm tắc tuyến sữa thông thường, bạn không cần dùng thuốc mà chỉ cần áp dụng các biện pháp tại nhà như đã nêu ở trên. Tuy nhiên, nếu tình trạng chuyển sang viêm tuyến vú (có dấu hiệu nhiễm trùng như sốt cao, sưng đỏ nghiêm trọng), bác sĩ có thể kê đơn:

• Thuốc giảm đau: Như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau và hạ sốt.
• Kháng sinh: Nếu có nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định loại kháng sinh phù hợp (thường an toàn cho mẹ đang cho con bú).

Quan trọng là bạn không nên tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt khi đang cho con bú, để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Câu hỏi: Có cách nào để tránh bị viêm tắc tuyến sữa không?

Trả lời:
Phòng ngừa viêm tắc tuyến sữa là điều hoàn toàn có thể nếu bạn thực hiện các biện pháp sau:

• Cho con bú đều đặn: Không để sữa tích tụ quá lâu trong vú, đặc biệt trong những tuần đầu sau sinh.
• Đảm bảo tư thế bú đúng: Hướng dẫn bé ngậm vú đúng cách để sữa được rút ra đều từ các ống dẫn.
• Vắt sữa nếu cần: Nếu bé không bú hết hoặc bạn phải đi làm, hãy vắt sữa định kỳ để tránh ứ đọng.
• Mặc áo ngực thoải mái: Tránh mặc áo quá chật gây ép tuyến vú.
• Giữ vệ sinh: Rửa sạch tay và núm vú trước khi cho bú để tránh nhiễm trùng.
• Chăm sóc sức khỏe: Ăn uống đủ chất, uống nhiều nước và nghỉ ngơi hợp lý để duy trì nguồn sữa ổn định.

Câu hỏi: Tôi nên đi khám bác sĩ trong trường hợp nào?

Trả lời:
Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu:

• Triệu chứng không cải thiện sau 48 giờ dù đã áp dụng các biện pháp tại nhà.
• Có dấu hiệu nhiễm trùng như sốt cao (trên 38,5°C), ớn lạnh, hoặc vùng vú sưng đỏ nghiêm trọng.
• Xuất hiện cục cứng lớn, không mềm ra sau khi massage và cho bú.
• Cảm giác đau dữ dội hoặc nghi ngờ có áp xe vú (cục cứng kèm mủ).

Bác sĩ có thể siêu âm vú hoặc làm các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Câu hỏi: Sữa mẹ có còn tốt cho bé khi tôi bị viêm tắc tuyến sữa không?

Trả lời:
Viêm tắc tuyến sữa không làm ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ, miễn là tình trạng chưa tiến triển thành nhiễm trùng nặng. Sữa mẹ vẫn an toàn và bổ dưỡng cho bé, thậm chí trong một số trường hợp viêm tuyến vú nhẹ, việc tiếp tục cho bú còn giúp cải thiện tình trạng của mẹ. Tuy nhiên, nếu bạn đang dùng kháng sinh hoặc nghi ngờ có áp xe vú, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho bé.