Bệnh cột sống thắt lưng

Sinh lý bệnh

Cột sống thắt lưng là vùng cột sống được tính từ đốt sống L1 đến L5. Trong vùng cột sống thắt lưng có 5 đôi dây thần kinh. Khi bị tổn thương sẽ gây ảnh hưởng tới chức năng vận động, cảm giác, bàng quang và ruột. Tùy thuộc vào vùng bị tổn thương mà chức năng bị ảnh hưởng sẽ khác nhau.

Cung phản xạ tủy

• Bộ phận nhận cảm: Da, gân, niêm mạc.
• Sợi thần kinh dẫn truyền vào: Sợi cảm giác vào tủy sống qua rễ sau.
• Trung ương thần kinh: Chất xám của tủy sống.
• Sợi dẫn truyền ra: Sợi vận động từ rễ trước đi ra.
• Cơ quan đáp ứng: Cơ, tuyến.

Dẫn truyền cảm giác

• Hệ cột sau/ liềm trong.
  • Bó thon (bó Goll).
  • Bó chêm (bó Burbach).
• Hệ trước bên.
  • Bó gai – đồi thị (spinothalamic tract).
  • Bó gai – lưới (spinoreticular tract).
  • Bó gai – trung não (spinomesencephalic tract)

Phân loại bệnh cột sống thắt lưng

Theo Hệ thống phân loại của Hội tổn thương tủy sống Hoa Kỳ:

• Tổn thương tủy hoàn toàn
• Tổn thương tủy không hoàn toàn 

• Chấn thương.
• Thoái hóa myelin: xơ cứng rải rác.
• Nhiễm trùng, viêm.
• Mạch máu: nhồi máu, xuất huyết.
• Biến dưỡng: thiếu Vitamin B12.
• Thoái hóa cột sống thắt lưng.
• Dị tật bẩm sinh.
• Chèn ép: lồi đĩa đệm, u, lao cột sống thắt lưng
• Bệnh tế bào sừng trước: xơ cứng cột bên teo cơ.

Nguyên nhân gây ra bệnh cột sống thắt lưng.

• Do chấn thương.
  • Tai nạn xe cơ giới.
  • Té ngã.
  • Chấn thương thể thao, chấn thương do vết đâm, cắt.
• Không do chấn thương.
  • Bẩm sinh: khuyết tật ống thần kinh, dị tật tiểu não, dị dạng xương.
  • Các hội chứng rối loạn di truyền, các bất thường liên quan do độc tố, nhiễm trùng, bức xạ

Mức độ tổn thương tủy sống ảnh hưởng tới các chức năng của cơ thể.

• Đường dẫn truyền: vận động, cảm giác, TK thực vật 

→ thiếu hụt chức năng tương ứng

Phân loại sức cơ

Các biến chứng thường gặp

• Loét do tỳ đè.
• Nhiễm trùng tiết niệu, sỏi tiết niệu, nhiễm trùng hô hấp.
• Sự co cứng hai chân duỗi chéo, co rút.
• Mất cảm giác, bỏng các vùng mất cảm giác.
• Teo cơ, cứng khớp 

Chương trình phục hồi chức năng bệnh cột sống thắt lưng.

A. Mục đích phục hồi chức năng và điều trị bệnh cột sống thắt lưng

• Ngăn ngừa biến chứng phổi.
• Ngăn ngừa loét da do tỳ đè.
• Ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Ngăn ngừa teo cơ
• Duy trì tầm hoạt động khớp
• Gia tăng sức mạnh cơ các nhóm cơ không liệt
• Giảm đau, giảm co rút co cứng cơ.
• Phục hồi tầm vận động cột sống thắt lưng
• Phục hồi các hoạt động chức năng hàng ngày
• Trường hợp có chèn ép rễ sau điều trị tích cực nội khoa, phục hồi chức năng không đỡ nên xem xét chỉ định ngoại khoa.

B. Giai đoạn cấp

• Nghỉ ngơi, bất động cột sống bằng áo nẹp (áo nẹp mềm, nẹp Boston…)
• Giảm đau bằng TENS ( kích thích điện qua da)/châm cứu
• Các bài tập kéo giãn cơ vùng mặt sau đùi (Hamstring)
• Các bài tập độ mềm dẻo của thắt lưng
• Các bài tập thủy trị liệu, trong bể bơi

C. Vật lý trị liệu sau giai đoạn cấp

• Điều trị bằng nhiệt vùng thắt lưng: Laser cường độ cao, nhiệt từ rung, sóng cao tần RF
• Xoa bóp, di động khớp
• Điện xung hoặc điện phân dẫn thuốc chống viêm giảm đau, làm chậm quá trình teo cơ
• Siêu âm hoặc siêu âm dẫn thuốc chống viêm giảm đau hoặc sóng ngắn vùng cơ hai bên cạnh cột sống.
• Kéo giãn cột sống thắt lưng ngắt quãng hoặc liên tục hoặc kéo nắn vận động bằng tay.
• Tập luyện các bài tập theo tầm vận động cột sống thắt lưng

D. Giai đoạn phục hồi

• Các bài tập mềm dẻo cho cột sống
• Các bài tập mạnh cơ và mềm dẻo cho các cơ cạnh sống, cơ thắt lưng chậu và các cơ thành bụng (đặc biệt cơ thẳng bụng và các cơ chéo)
• Các bài tập tiêu chuẩn McKenzie hoặc Williams

Các bài tập phục hồi chức năng bệnh cột sống thắt lưng

Kéo giãn CSTL bằng bàn kéo

•  Tác dụng cơ học

– Làm giảm áp lực nội đĩa đệm

– Điều chỉnh sai lệch của khớp đốt sống và CS

– Giảm chèn ép rễ TK

– Làm giãn cơ thụ động  

• Tác dụng lâm sàng

– Giảm đau CS

– Giảm tê chân theo rễ TK

– Giảm cong VCS, giảm co cứng cơ

– Tăng khả năng VĐ và linh hoạt của CS 

Bài tập McKENZIE

Bài 1: Nằm sấp thư giãn hoàn toàn 2-3 phút, hít thở sâu 3-6 lần/ngày

Bài 2: Duỗi thân trên ở tư thế chống trên 2 khuỷu

Bài 3: Duỗi thân trên ở tư thế chống trên 2 tay

Bài 4: Duỗi lưng ở tư thế đứng

Thông tin liên hệ:

Công Ty Cổ Phần TM Công Nghệ Y Khoa MDT

Địa chỉ cơ sở 1: Số 172 Đường Nguyễn Trọng Tuyển (Lầu 2), Phường 8, Quận Phú Nhuận, Tp. Hồ Chí Minh
Địa chỉ cơ sở 2: A6 – 01 – CC An Bình City, 232 Phạm Văn Đồng, P. Cổ Nhuế 1, Q. Bắc Từ Liêm TP. Hà Nội
Điện thoại: 090.282.3651
Website: https://congngheykhoa.com/
Email: khacthuan.le@gmail.com

nguyenhongky