Sóng xung kích trị liệu là gì? Kiến thức mới nhất 2025

Công ty công nghệ y khoa MDT tự hào là đơn vị chuyên cung cấp, lắp đặt, hướng dẫn sử dụng, bảo hành, sửa chữa thiết bị xung kích trị liệu với hiệu quả điều trị đi đôi với giá thành, với phân khúc trải dài từ hàng giá rẻ tới cao cấp giúp quý khách hàng dễ dàng chọn lựa sản phẩm phù hợp với nhu cầu. Bài viết này sẽ giúp quý anh chị và các bạn tìm hiểu rõ Sóng Xung kích trị liệu là gì?

Định nghĩa và Quá trình phát triển của Sóng Xung Kích (ESWT)

Liệu pháp sóng xung kích, hay còn gọi là liệu pháp sóng xung kích ngoại bào (Extracorporeal Shockwave Therapy – ESWT), là một phương pháp điều trị không xâm lấn sử dụng sóng âm năng lượng cao để kích thích quá trình tự chữa lành của cơ thể, đặc biệt cho các bệnh lý mãn tính về cơ xương, mạc cơ và các bệnh lý thần kinh. Ban đầu được phát triển vào những năm 1980 để điều trị sỏi thận và sỏi mật, ESWT đã mở rộng ứng dụng sang các vấn đề cơ xương trong vài thập kỷ qua.

Theo What Is Shockwave Therapy? [1] , ESWT được áp dụng thông qua một thiết bị cầm tay giống như đầu dò siêu âm, giúp điều trị các chấn thương gân và mô mềm mà không cần phẫu thuật. 

Cơ chế Hoạt động của Sóng Xung Kích Trị liệu

ESWT hoạt động bằng cách tạo ra các xung sóng cơ học, không phải điện, để kích thích các phản ứng sinh học trong cơ thể. Nghiên cứu cho thấy sóng xung kích tăng lưu lượng máu đến khu vực bị ảnh hưởng, đặc biệt quan trọng đối với các gân có nguồn cung máu hạn chế và lành chậm.

Ngoài ra, nó còn gây ra các vi tổn thương có kiểm soát, dẫn đến hình thành tụ máu và chết tế bào cục bộ, từ đó kích thích sự hình thành mô hoặc xương mới. Theo How shockwave therapy helps heal sports and overuse injuries | Orthopaedics | Rehabilitation | UT Southwestern Medical Center [2], ESWT giúp tăng tổng hợp collagen, giải phóng các yếu tố tăng trưởng và thúc đẩy quá trình chữa lành bằng cách cải thiện tuần hoàn máu, đặc biệt hữu ích cho các gân và dây chằng.

Các thiết bị xung kích trị liệu trên thị trường hiện đang được chia làm 2 loại dựa trên cơ chế tạo sóng xung kích trị liệu:

• ESWT hội tụ (F-ESWT): Sử dụng sóng xung kích tập trung để nhắm vào khu vực sâu, thường xuyên được sử dụng cho các tình trạng cần độ chính xác cao.

• Sóng xung kích phân kỳ (RPW): Tạo ra sóng lan rộng, phù hợp cho các khu vực bề mặt hơn.

Theo About Shockwave Therapy | Shockwave Canada [3], F-ESWT có thể thâm nhập sâu đến 6 cm, trong khi RPW phù hợp hơn cho các điều trị nông hơn.

Chỉ định và Ứng dụng của sóng xung kích trị liệu

ESWT/ Sóng xung kích trị liệu chủ yếu được chỉ định cho các bệnh lý cơ xương mãn tính, đặc biệt là các bệnh lý gân kéo dài hơn 6 tháng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn như vật lý trị liệu, chỉnh hình hoặc tiêm thuốc. Các tình trạng phổ biến bao gồm:

• Viêm cân gan chân (plantar fasciitis)

• Viêm gân gót/ Achilles

• Viêm lồi cầu ngoài cẳng tay (lateral epicondylitis)

• Viêm gân chóp xoay vai (rotator cuff tendinopathy)

• Viêm gân xương bánh chè (jumpers’ knee/ patellar tendonitis)

Những chỉ định này được ghi nhận chi tiết trong Extracorporeal Shockwave Therapy [4], nơi liệt kê các ứng dụng chính cho các bệnh lý cơ xương. Ngoài ra, ESWT đang được nghiên cứu để ứng dụng trong các bệnh lý thần kinh cơ, đặc biệt là quản lý co cứng cơ/ co thắt cơ, trigger points. Theo The evolving use of extracorporeal shock wave therapy in managing musculoskeletal and neurological diagnoses – Mayo Clinic [5], ESWT cho thấy kết quả khả quan trong điều trị co cứng do đột quỵ, chấn thương sọ não, xơ cứng rải rác, và bại não, với các nghiên cứu cụ thể được công bố trên Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases và Multiple Sclerosis Journal.

Ngoài ra, các nghiên cứu cụ thể đã chỉ ra rằng ESWT có thể cải thiện co cứng chi dưới, giảm đau, tăng phạm vi chuyển động và cải thiện kết quả chức năng ở bệnh nhân đột quỵ.

Ví dụ, một nghiên cứu của Yang et al. Effect of Extracorporeal Shock Wave Therapy on Lower Limb Spasticity in Stroke Patients [6] cho thấy ESWT giảm đáng kể co cứng và cải thiện khả năng đi lại ở bệnh nhân đột quỵ có co cứng chi dưới. Một phân tích meta của Jia et al. Long-term Effects of Extracorporeal Shock Wave Therapy on Poststroke Spasticity: A Meta-analysis of Randomized Controlled Trials [7] cũng xác nhận hiệu quả lâu dài của ESWT trong việc giảm co cứng và nâng cao chức năng vận động ở bệnh nhân đột quỵ.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mặc dù ESWT đã được thiết lập cho các vấn đề cơ xương, việc sử dụng nó cho các rối loạn thần kinh vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và chưa được chấp nhận rộng rãi như một thực hành tiêu chuẩn.

Chống chỉ định của Sóng Xung kích trị liệu

Mặc dù ESWT được coi là an toàn, nhưng có một số chống chỉ định cần lưu ý để tránh tác động tiêu cực. Dựa trên Extracorporeal Shockwave Therapy [4], danh sách chống chỉ định bao gồm:

Quy trình và Liệu trình Điều trị của Sóng xung kích trị liệu

Quy trình điều trị bằng Sóng xung kích trị liệu.

Quy trình ESWT bắt đầu bằng việc đánh giá để đảm bảo phương pháp này phù hợp với bệnh nhân. Thông qua đó đánh giá lâm sàng để xác định vị trí đau, mức độ tổn thương để đảm bảo an toàn và xác đính cường đồ thích hợp để trị liệu cho bệnh nhân. Thiết bị thường có phần đầu súng phát sóng xung kích cầm tay, tương tự như đầu dò siêu âm, được đặt lên da với một lớp gel để dẫn truyền truyền sóng âm hiệu quả và giảm sự khó chịu do tiếp xúc kém. Mỗi buổi điều trị thường kéo dài khoảng 5 phút tùy thuộc số xung áp dụng tại vùng điều trị là nhiều hay ít mà thời gian điều trị sẽ dài hơn hoặc ngắn hơn, với năng lượng sóng xung kích được truyền trực tiếp đến khu vực bị ảnh hưởng.

Tùy thuộc vào độ sâu, diện tích vùng cần điều trị mà áp dụng các kỹ thuật khác nhau như kỹ thuật “tô màu” và kỹ thuật “xoáy, rê” đầu súng để vừa có thể bao quát được vùng điều trị vừa tránh thực hiện trên một vùng quá lâu làm bệnh nhân khó chịu.

Liệu trình điều trị bằng Sóng xung kích trị liệu

Liệu trình điều trị với sóng xung kích trị liệu thường yêu cầu từ 3 đến 5 buổi, thường cách nhau một tuần. Ví dụ, Shockwave Therapy | Homerton Healthcare NHS Foundation Trust [8] ghi nhận 3 buổi trong 3 tuần liên tiếp, trong khi What is shockwave therapy? | Lifemark [9] đề xuất từ 3 đến 5 buổi tùy thuộc vào tình trạng.

An toàn và Tác dụng Phụ của Sóng Xung kích trị liệu

ESWT được coi là an toàn với tác dụng phụ chủ yếu là cảm giác khó chịu nhẹ trong quá trình điều trị. Theo What is shockwave therapy? | Lifemark [9], một số tác dụng phụ hiếm gặp có thể bao gồm đau, đổi màu da, tê và bầm tím, tuy nhiên các triệu chứng trên thường tự khỏi nhanh chóng mà không cần thông qua bất kì hình thức điều trị bổ xung nào. Phương pháp này không yêu cầu thời gian hồi phục, giúp bệnh nhân tránh được các phương pháp xâm lấn như tiêm corticosteroid hoặc phẫu thuật.

Cơ sở Bằng chứng

Hiệu quả của ESWT được hỗ trợ bởi nhiều nghiên cứu lâm sàng, bao gồm các thử nghiệm ngẫu nhiên hoặc thử nghiệm mù đôi (được xem là tiêu chuẩn trong phương pháp nghiên cứu), đặc biệt với các tình trạng như viêm cân gan chân, viêm lồi cầu ngoài và viêm gân vôi hóa chóp xoay vai. Theo Shockwave Therapy | Complete Physio, [10] có nhiều nghiên cứu xác nhận hiệu quả của ESWT, đặt vào vị trí là một phương pháp điều trị dựa trên bằng chứng, đồng thời tác dụng điều trị của sóng xung kích trị liệu có thể kéo dài nhiều tháng sau khi kết thúc điều trị. Tuy nhiên, vẫn có tranh cãi về hiệu quả đối với một số tình trạng ít phổ biến và nghiên cứu đang tiếp tục để xác định giao thức, đặc biệt với các ứng dụng điều trị đối với các bệnh lý phức tạp có liên quan đến hệ thần kinh.

Ứng dụng Thần kinh

Một chi tiết đáng chú ý là sự mở rộng của ESWT / Sóng xung kích trị liệu sang các bệnh lý thần kinh, chẳng hạn như quản lý co cứng. Ban đầu, ESWT chủ yếu được sử dụng để điều trị các bệnh lý cơ xương khớp như viêm gân, viêm cân gan chân hay viêm lồi cầu nhưng trong những năm gần đây ESWT đang được khám phá cho bệnh nhân đột quỵ và xơ cứng rải rác với các nghiên cứu cụ thể hỗ trợ, điều này có thể bất ngờ đối với những người chỉ quen thuộc với ứng dụng truyền thống của nó. 

Ứng dụng đáng chú ý chình là góp phần điều trị co cứng cơ thường gặp ở các bệnh nhân hậu đột quỵ, chấn thương tủy sống hoặc sơ cứng rải rác. Khi sóng xung kích trị liệu được áp dụng điều trị lên các khu vực cơ bị co cứng sẽ giúp giảm đau và cải thiện tính đàn hồi. Tuy nhiên, việc ứng dụng ESWT trong thần kinh vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và hoàn thiện phác đồ. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, chỉ nên thực hiện phương pháp này dưới sự hướng dẫn của bác sĩ phục hồi chức năng hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu có kinh nghiệm, nhằm đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả điều trị tối ưu.

Kết luận về sóng xung kích trị liệu

Tóm lại, liệu pháp sóng xung kích trị liệu (ESWT) là một phương pháp điều trị linh hoạt, không xâm lấn, với các ứng dụng đã được thiết lập trong chăm sóc cơ xương và tiềm năng hứa hẹn, mặc dù hiệu quả điều trị trong lĩnh vực thần kinh chưa được chứng minh rõ ràng. Sóng xung kích trị liệu được đầu tư và ứng dụng rộng rãi trong ngành vật lý trị liệu phục hồi chức năm nhờ đặc tính nổi bất trong điều trị cơ xương khớp.

Sóng xung kích điều trị có bản chất điều trị an toàn, không xâm lấn, ít tác dụng phụ, đặc biệt phù hợp với các tình trạng mãn tính, đau dai dẳng không được điều trị hiểu quả bởi các phương pháp điều trị truyền thống.Với cơ chế kích thích tái tạo mô, cải thiện tuần hoàn và giảm đau tự nhiên, sóng xung kích trị liệu mang đến hiệu quả đáng kể trong việc phục hồi chức năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh. Và đặc biệt khi các hiệu quả điều trị cơ xương khớp đã được chứng minh bởi các nghiên cứu chính thống trong ngành biến sóng xung kích trị liệu trở thành liệu pháp an toàn, hiệu quả và đáng tin cậy nhất là khi áp dụng cho các tình trạng mãn tính không thể đáp ứng điều trị bằng các phương pháp khác.

Lưu ý, để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu cũng như đảm bảo tính an toàn trong suốt liệu trình điều trị cần xem xét kỹ lưỡng các chống chỉ định và lập ra phát đồ điều trị cá nhân hóa được theo dỏi, hướng dẫn bởi bác sĩ, kỷ thuật viên sỡ hữu trình độ chuyên môn cao.

Nguồn trích dẫn và tham khảo:

• [1]: What Is Shockwave Therapy? WebMD pain management guide

• [2] How shockwave therapy helps heal sports and overuse injuries UT Southwestern Medical Center
• [3] About Shockwave Therapy detailed overview Shockwave Canada

• [4] Extracorporeal Shockwave Therapy comprehensive guide Physiopedia

• [5] The evolving use of ESWT in musculoskeletal and neurological diagnoses Mayo Clinic

• [6] Effect of Extracorporeal Shock Wave Therapy on Lower Limb Spasticity in Stroke Patients

• [7] Long-term Effects of Extracorporeal Shock Wave Therapy on Poststroke Spasticity: A Meta-analysis of Randomized Controlled Trials

• [8] Shockwave Therapy clinical treatment Homerton Healthcare NHS Foundation Trust

• [9] What is shockwave therapy? Lifemark blog post on treatment

• [10] Shockwave Therapy evidence-based tendon pain treatment Complete Physio

• [11] Shockwave Therapy non-invasive treatment for children Boston Children’s Hospital

• [12] Effective Site for the Application of Extracorporeal Shock-Wave Therapy on Spasticity in Chronic Stroke: Muscle Belly or Myotendinous Junction

• [13] The Current State of Knowledge on the Clinical and Methodological Aspects of Extracorporeal Shock Waves Therapy in the Management of Post-Stroke Spasticity

Máy xung kích trị liệu được thiết kế hoàn hảo cho giảm đau, phục hồi mô và cải thiện tuần hoàn hiệu quả. Với tác động sâu và chính xác, máy hỗ trợ điều trị các vấn đề cơ xương khớp, viêm gân và đau mãn tính. chúng tôi hiện có cung cấp dòng máy xung kịch trị liệu BTL Topline Anh Quốc cùng dóng máy xung kích trị liệu KP-B Pro chuyên dành cho bệnh viện, phòng khám vật lý trị liệu quý khách có thể xem xét đầu tư. Tham khảo thêm các dòng máy xung kích trị liệu khác tại đây. Công Nghệ Y Khoa MDT chuyên cung cấp các sản phẩm và giải pháp cho vật lý trị liệu phục hồi chức năng.