Gai cột sống

CHUYÊN MỤC HỎI ĐÁP cùng Công nghệ y khoa:

Chị A* (45 tuổi): Tôi được chẩn đoán gai cột sống đã 3 năm. Tôi điều trị bằng phương pháp bấm huyệt và sử dụng một số thực phẩm chức năng hỗ trợ nhưng không đỡ và có dấu hiệu nặng thêm. 

Bệnh của tôi có thể phẫu thuật điều trị dứt điểm được không? Liệu có giải pháp nào an toàn, đơn giản, hữu hiệu cho bệnh nhân gai cột sống?

Đáp: Gai cột sống không chỉ gây đau nhứt khó chịu cho người bệnh mà còn cản trở cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Có thể phẫu thuật điều trị gai cột sống. Tuy nhiên, gai có thể mọc lại.

Hiện nay, Vật lý trị liệu để tăng vận động cơ xương khớp và sử dụng một số thiết bị chuyên dụng là biện pháp được sử dụng phổ biến và mang lại hiệu quả cao.

Hãy cùng tìm hiểu kỹ căn bệnh này và những cách điều trị có liên quan để chọn cho mình liệu pháp phù hợp nhất nhé:

1. Gai cột sống là gì?

Gai cột sống là sự phát triển thêm ra của xương đốt sống, đĩa sụn hoặc dây chằng quanh khớp.

Đây là một dạng của thoái hóa cột sống. Nếu phần gai xương nhô ra chèn ép lên các rễ thần kinh thì người bệnh sẽ có cảm giác ê buốt và đau nhứt.

Hình ảnh gai cột sống

Gai cột sống hình thành phụ thuộc vào thể trạng lão hóa tự nhiên của thể trạng bệnh nhân. Nếu không điều trị sớm sẽ gây tê liệt dây thần kinh, nặng hơn dẫn đến liệt các chi.

2. Nguyên nhân hình thành

Theo kết quả của một cuộc nghiên cứu vào năm 2020, số người Việt Nam bị gai cột sống chiếm đến 2% dân số. Trong số đó, những người có độ tuổi từ 60 trở lên chiếm tỷ lệ là 17%.

Các nguyên nhân gây ra gai cột sống có thể kể đến như:

• Viêm khớp cột sống mãn tính:

Viêm xương khớp gây kích thích tế bào tạo thêm xương. Từ đó, dẫn tới việc hình thành xương thừa làm cho bề mặt xương nhô ra và hình thành gai.

Viêm cột sống

• Sự lắng đọng Canxi ở các dây chằng hoặc gân tiếp xúc với đốt sống.

Trường hợp này thường gặp trong thoái hóa cột sống ở người lớn tuổi. Qúa trình thoái hóa làm mất nước (chiếm 80% thành phần tạo sụn) và gây biến đổi một số chất khiến sụn khớp dễ bị canxi hóa dẫn đến gai cột sống.

• Tiền sử chấn thương: 

Chấn thương làm hư hại xương hoặc khớp ở cột sống. 

• Thoái hóa cột sống: 

Đây là nguyên nhân chủ yếu gây gai cột sống. Sự biến đổi hình thái về cột sống cùng các tổ chức xung quang đĩa đệm có thể khiến gai hình thành và phát triển.

• Di truyền: 

Di truyền cũng là một yếu tố nguy cơ khác của gai cột sống. Nếu trong gia đình có nhiều người bệnh thì có khả năng bị di truyền nhiều hơn.

3. Các dạng gai cột sống 

Có 2 dạng gai cột sống thường gặp:

• Gai đốt sống cổ: 

Các xương vùng cổ nhô hẳn ra ngoài tạo thành điểm lồi hoặc mỏm xương. Gai đốt sống cổ gây ra nhiều cơn đau nhứt, mệt mỏi, cản trở sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

Thường xuất hiện ở các bệnh nhân làm công việc văn phòng, ít hoạt động hoặc hoạt động quá nhiều gây áp lực lên đốt sống cổ như: thợ xây, công nhân,…

• Gai cột sống thắt lưng:

Thoái hóa đốt sống thắt lưng, phần cột sống bị viêm, lớp sụn đệm bọc ở hai phần đầu của xương sẽ bị phá vỡ. Lúc này, cơ thể sẽ sản sinh ra các gai xương để ổn định lại cột sống.

Điều này gây chèn ép lên các rễ thần kinh, gây hư hại cột sống.

Gai cột sống thắt lưng

4. Biểu hiện 

Nhiều người bị gai cột sống khi chụp phim X-quang không có bất kỳ triệu chứng nào. Thực tế cho thấy khoảng 30% người bị gai cột sống không có các triệu chứng đau mỏi. Số còn lại thường có các biểu hiện như:

• Đau ở vùng cổ, thắt lưng, đặc biệt khi vận động.
• Mất cảm giác hoặc bất thường ở phần cột sống có liên quan
• Trong trường hợp bệnh diễn biến nặng, bệnh nhân có thể đau ở vùng cổ lan qua hai tay hoặc đau ở lưng dọc xuống hai chân. Cơ bắp tay yếu đi, cơ thể mất cân bằng,…

5. Biến chứng của bệnh gai cột sống:

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, gai cột sống có thể sẽ gây nặng thêm hoặc gây ra một số bệnh nguy hiểm:

• Đau dây thần kinh liên sườn:

Gai xương hình thành và chèn ép lên dây thần kinh liên sườn gây đau đớn và ảnh hưởng đến quá trình chúng ta sinh hoạt và làm việc.

Gai cột sống gây đau dây thần kinh liên sườn

• Đau dây thần kinh tọa:

Tương tự, gai xương chèn ép lên dây thần kinh tọa gây ra cơn đau ở vùng thắt lưng, vùng mông, lan xuống đùi, bắp chân và bàn chân.

6. Điều trị và cách phòng ngừa

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp chữa trị gai cột sống hiệu quả. Trong đó một số biện pháp có thể kể đến như:

• Phẫu thuật:

Phẫu thuật gai cột sống được chỉ định trong các trường hợp gai quá lớn làm hẹp ống tủy hoặc chèn rễ thần kinh cột sống. Tuy nhiên, việc phẫu thuật cũng không thể triệt tiêu bệnh hoàn toàn, bởi vì gai có thể mọc lại.

Phẫu thuật loại bỏ gai cột sống

 

• Châm cứu: 

Sử dụng châm cứu có thể tác động lên các đốt sống. Vị trí cổ và lưng khi bị thoái hóa được điều trị bằng châm cứu phổ biến nhất. 

Châm cứu trong điều trị gai cột sống

Châm cứu có tác dụng trong việc kích thích hệ thần kinh trung ương. Điều này sẽ giải phóng các chất hóa học vào cơ và tủy sống. Đây cũng là một phương pháp giảm đau vô cùng hiệu quả.

• Thuốc Tây:

Thuốc Tây là một liệu pháp đem lại kết quả tạm thời nhanh chóng, rõ rệt. Có tác dụng nhanh đối với các cơn đau đớn. Một số loại thuốc thường được dùng như:

Nhóm thuốc bổ thần kinh: Vitamin D, vitamin B1, B2, B6 nhằm bổ sung dưỡng chất cần thiết giúp đẩy lùi bệnh nhanh chóng hơn.

Nhóm thuốc giảm đau: Aspirin, Paracetamol, và một số NSAID

Nhóm thuốc kháng viêm: Diclofenac, Meloxicam, Piroxicam, Celecoxib, Etoricoxib

Thuốc giãn cơ

Nhóm thực phẩm bổ sung chứa Glucosamin, Canxi,…

• Vật lý trị liệu:

Với sự phát triển của công nghệ y khoa, Vật lý trị liệu phục hồi chức năng đã góp phần không nhỏ vào nền y học thế giới. Đây không chỉ là một giải pháp tuyệt vời cho hệ xương khớp mà còn là phương pháp đơn giản, dễ thực hiện và đem lại hiệu quả cao, bao gồm bệnh gai cột sống.

Vật lý trị liệu đem lại hiệu quả cao trong điều trị gai cột sống

Các bác sĩ sẽ dùng chuyên môn cùng các thiết bị vật lý trị liệu chuyên dụng cho bệnh nhân. Tác động trực tiếp lên vùng gai mà không cần đến xâm lấn, phẫu thuật. Đây được coi là phương pháp hiện đại nhất và được sử dụng nhiều nhất ngày nay. 

Một số thiết bị chuyên dụng trị gai cột sống cho bệnh nhân:

+     Máy điện xung TENS 7000

Dòng máy điện xung siêu nhỏ gọn kích thích thần kinh bằng điện qua da. Tác dụng lên vùng gai, làm dịu nhẹ cơn đau và hiệu quả lâu dài. Máy tiện lợi, phù hợp với điều trị gai cột sống tại nhà và các cơ sở y tế nhỏ.

Máy điện xung TENS 7000

+     Máy siêu âm trị liệu mini UP2

Đây là một thiết bị siêu âm trị liệu tạo ra sóng siêu âm sâu trong các mô cơ thể để điều trị viêm khớp, viêm gân, giảm đau, co thắt cơ, cứng khớp và viêm tắc sữa,..

Sóng siêu âm sẽ gây rung động trong các tế bào mô mềm, tăng nhiệt độ và gây giãn mạch, cơn đau của bạn sẽ từ từ suy giảm.

Dành cho phòng khám, bệnh viện, các bác sĩ tập bệnh tại nhà, cá nhân tự điều trị.

Đầu tiên chúng ta phải hiểu được siêu âm trị liệu là gì:

• Đầu tiên siêu âm trị liệu không thuộc loại sóng điện từ
• Siêu âm trị liệu/ Siêu âm trong vật lý trị liệu (phonophoresis) là một phương pháp vật lý trị liệu bằng cách sử dụng sóng siêu âm giúp làm lành vết thương và dẫn truyền thuốc qua da. 
• Sóng siêu âm được sử dụng trong vật lý trị liệu tần số từ 1 – 3 MHZ nhằm tăng tối đa hấp thu năng lượng của các mô mềm.
• Siêu âm cần thực hiện qua một môi trường trung gian để dẫn truyền siêu âm (thường dùng chất gel, dầu, mỡ thuốc, vaseline…). Trong đó, gel được sử dụng phổ biến nhất. Khi thực hiện siêu âm trị liệu. gười điều trị sẽ lót giữa da và đầu phát một lớp mỡ hoặc gel để siêu âm qua nước, bàng quang hoặc truyền âm vào cơ thể.

Siêu âm trị liệu sẽ có ba tác dụng chính:

Để tạo ra sóng siêu âm. Kỹ thuật viên sẽ sử dụng một dòng điện xoay chiều cao tần lên tinh thể trong đầu phát sóng siêu âm . Dưới tác động của dòng điện xoay chiều, các tinh thể giãn nở tương ứng. Khi tinh thể nở to ra, nó sẽ ép các vật chất lại, khi co lại sẽ làm loãng vật chất. Sự thay đổi ấy hình thành nên sóng siêu âm.

a) Tác dụng cơ học 

Sự dao động của sóng siêu âm tạo ra những thay đổi áp lực lên các tế bào và mô đích gây nên hiện tượng “xoa bóp vi thể”.
Tần số lớn 3MHz sẽ gây ra sự thay đổi áp lực nhanh hơn so với tần số nhỏ 1MHz. Sự thay đổi áp lực là nguyên nhân của:
– Thay đổi thể tích tế bào.
– Tác dụng bóc tách các sợi mô liên kết và xơ hoá.
– Thay đổi tính thấm màng tế bào.
– Tăng chuyển hóa.
Ngoài ra sự giao động với tần số cao còn tạo nên tác dụng nhiệt ( còn tuỳ vào chế độ liên tục hay xung ) nhưng đây là hiệu ứng phụ không liên quan nhiều tới tác dụng điều trị. Khoảng cách tác dụng còn phụ thuộc vào tần số sử dụng:
+ Tần số 1 Mhz tác dụng trong khoảng từ 5-8 cm dùng cho vùng nhiều mô mềm, mô cơ như vùng lưng. vùng mông, vùng đùi…
+ Tần số 3 Mhz tác dụng trong khoảng từ 2-3 cm dùng cho vùng ít mô mềm như vùng cổ tay, bàn tay, ngón tay, lồi cầu…

b) Tác dụng nhiệt:

Siêu âm trị liệu dùng điều trị tại các phòng khám

• Nhiệt trong sóng siêu âm trị liệu làm tăng hoạt động của tế bào. Giúp giãn cơ, giãn mạch máu, tăng tuần hoàn, tăng oxy, chất dinh dưỡng, tăng quá trình đào thải và thúc đẩy quá trình viêm sớm kết thúc. Đồng thời mang đến sự thư giãn cho người bệnh. Sử dụng siêu âm trị liệu trong thời gian dài, đúng cách (theo chỉ định của bác sĩ) có thể giải quyết được hoàn toàn các hiện tượng viêm.

c) Tác dụng sinh học: 

• Giãn cơ do dao động của sóng siêu âm trị liệu tác dụng lên các thụ thể thần kinh và bóc tách các sợi cơ.
• Tăng dinh dưỡng và tuần hoàn do tăng tính thấm của mạch máu tổ chức và nhiệt độ
• kích thích quá trình kích thích sinh học tái sinh tổ chức

Ngoài ra còn có:

• Tạo nhiệt 
• Phi nhiệt
• Dẫn thuốc (siêu âm di): Có thể sử dụng chế độ tạo nhiệt hoặc phi nhiệt. Siêu âm di này sẽ tạo những vùng có phân tử theo chu kì dày đặc (compression) và thưa (Rarefaction) -> tạo ra những vi bong bóng (MIcroBubble), còn được gọi là sự tạo khoang (Cavitation), những vi bong bóng này có tác dụng làm phá vỡ các liên kết lipid nối 2 tế bào da “dãn”, từ đó sẽ làm cho chất thuốc dễ len lõi giữa các tế bào & thấm sâu (Cơ chế của siêu âm di).

Khi chọn máy siêu âm trị liệu chúng ta nên chú ý tới 2 cái đó là:

BNA (Beam Nonunifomity Ratio) & ERA (Effective Radiating Area).

• BNA (Beam Nonunifomity Ratio): Nói một cách dễ hiểu thì BNA nó là tỉ lệ không đồng nhất của chùm tia siêu âm. Máy có BNA càng thấp thì chất lượng điều trị của máy càng cao. Người ta quy định BNA của một máy siêu âm trị liệu nên dưới 6:1.
• ERA (Effective Radiating Area): Là diện tích của cái miếng siêu âm, diện tích càng lớn thì chất lượng điều trị càng tốt.

Thông số của siêu âm trị liệu: 

• Tần số: + Nếu tổn thương nông thì dùng 3 Mhz
               + Tổn thương sâu thì dùng 1 Mhz 
• Duty cycle: + Nếu còn viêm cấp: chế độ phi nhiệt DC < 50% 
                     + Nếu viêm mạn hoặc cần nhiệt kéo giãn gân: Chế độ tạo nhiệt DC tiến gần đến 100% 
• Thời gian: 8 – 10p 
• Nếu siêu âm tạo nhiệt: 1 diện tích điều trị không quá 3 lần ERA. Không để tốc độ quá 4cm/giây, luôn hỏi cảm giác nóng rát của bệnh nhân 
• Siêu âm dẫn thuốc ( siêu âm di ): tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng để chọn thông số. Càng ngày thì người ta càng có xu hướng sử dụng siêu âm di + NSAIDs ở giai đoạn sớm để giảm đau viêm khớp giai đoạn cấp. Đặc biệt cho những bệnh nhân bị chấn thương.

Thử sóng máy siêu âm trị liệu UP2

Việc sử dụng các thiết bị vật lý trị liệu đơn giản từ sớm không những có tác dụng giảm đau mà còn ngăn ngừa một cách hữu hiệu quá trình hình thành và phát triển của gai xương.

Theo kết quả khảo sát từ 100 bệnh nhân gai cột sống, có đến 80 bệnh nhân cảm thấy các cơn đau xuất hiện ít thường xuyên hơn và lấy lại cuộc sống sinh hoạt như thường lệ sau khi sử dụng các thiết bị thông minh này.

• Phòng ngừa gai cột sống:

Không ngồi sai tư thế, không ngồi một chỗ quá lâu.

Kiểm soát cân nặng, tránh thừa cân giảm tải lực đè lên cột sống.

Hạn chế khuân vác nặng nề. Nên vận động nhẹ nhàng, tập thể dục thường xuyên,..

Tập thể dục nâng cao sức khỏe

Chế độ dinh dưỡng hợp lý. Bổ sung protein từ thịt và cá và các loại vitamin cần thiết cho cơ thể như Vitamin D, Omega 3,..

Hạn chế rượu bia, đồ uống có cồn,..

Đồ uống có cồn ảnh hưởng đến hình thành gai cột sống

 

Tham khảo thêm một số hội chứng và bệnh thường gặp có liên quan:

• Máy siêu âm điều trị các bệnh xương khớp
• Bệnh viêm gân
• Cách điều trị bệnh Gout ( gút )
• [ TOP ] Bệnh Viện Và Phòng Khám Điều Trị Vật Lý Trị Liệu Tốt Nhất Ở TP.HCM 2021
• Viêm khớp thái dương hàm
• Co thắt cơ và những nguy cơ tiềm ẩn?
• Điều trị Gai cột sống
• Tê bì chân tay và Giải pháp
• Hội chứng cổ vai cánh tay
• Hội chứng đau vai gáy
• Vật lý trị liệu đau lưng
• Viêm đa khớp dạng thấp
• Thoái hóa khớp gối
• Siêu âm trị liệu
• Thoái hóa cột sống cổ
• Đau mỏi cổ vai gáy
• Thoái hóa cột sống thắt lưng
• Suy van tĩnh mạch trị như thế nào?

 

• Máy siêu âm điều trị giá bao nhiêu
• Vì sao bị tắc sữa?
• Điều trị tắc sữa như thế nào ?
• Thông tắc sữa tại nhà
• Trị viêm tuyến sữa bằng siêu âm
• Điều trị siêu âm tắc tia sữa
• Phòng ngừa tắc tia sữa ở bà mẹ cho con bú

Hãy liên hệ ngay với chúng tôi khi cần tư vấn và giúp đỡ!